ΕΚΔΟΣΕΙΣ
Βιβλία εβραϊκού ενδιαφέροντος
Tίτλος: Ένας Εβραίος αξιωματικός στο Μικρασιατικό Μέτωπο
ΑΝΕΚΔΟΤΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑΙΟΥ ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟΥ ΔΑΝΙΗΛ ΣΕΒΙΛΛΙΑ
Επιμέλεια – εισαγωγή: Χ. Μηνασίδης
Εκδοτική φροντίδα: Ε. Χεκίμογλου
Σελίδες: 160
ISBN: 978-618-85829-6-5
Εκδότης: Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος, Αθήνα, 2023
Το ημερολόγιο του Δανιήλ Σεβίλλια, καθώς και το αρχειακό υλικό που σχετίζεται με τη ζωή και τη δράση του, αποτελούν σπάνια ντοκουμέντα για τη Μικρασιατική Εκστρατεία και ταυτόχρονα για τις κατακλυσμιαίες κοινωνικές αλλαγές που συνέβησαν στην Ελλάδα τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Ο έφεδρος ανθυπολοχαγός του Ελληνικού Στρατού Δανιήλ Σεβίλλια δεν ήταν ο μοναδικός Έλληνας αξιωματικός εβραϊκού θρησκεύματος στο μικρασιατικό μέτωπο, όμως η γενναιότητά του, χάρη στην οποία έλαβε σωρεία τιμητικών διακρίσεων, θεωρήθηκε από τους ανωτέρους του ως απαράμιλλη. Πολέμησε επί μήνες στην πρώτη γραμμή και έπεσε στο πεδίο της τιμής στις 7 Οκτωβρίου 1921. Στην έκδοση περιλαμβάνεται το σωζόμενο τμήμα του ημερολογίου του, το οποίο φωτίζει, από μικροϊστορική σκοπιά, τη Μικρασιατική Εκστρατεία και την καθημερινότητα των Ελλήνων αξιωματικών. Επιπλέον, συνοδεύεται από εκτενή αποσπάσματα των απομνημονευμάτων του μικρότερου αδελφού του, Ηλία Σεβίλλια, τα οποία αποκαλύπτουν πώς έβλεπε το νεκρό ήρωα η οικογένειά του και πόσο βαθιά επέδρασε επάνω της ο θάνατος του. Τα δύο αυτά κείμενα πλαισιώνονται ιστορικά από τον Χαράλαμπο Μηνασίδη στην εκτενή εισαγωγή της έκδοσης. Φωτογραφικό υλικό και τεκμήρια της στρατιωτικής ζωής του Δανιήλ Σεβίλλια από τις συλλογές και τα αρχεία του ΕΜΕ συμπληρώνουν το βιβλίο, το οποίο είναι διαθέσιμο σε δύο γλώσσες, ελληνικά και αγγλικά, με την ιστορική επιμέλεια του Χαράλαμπου Μηνασίδη. Την επιμέλεια της έκδοσης ανέλαβε ο ιστορικός Ευάγγελος Χεκίμογλου.
Tίτλος: Οι Εβραίοι στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Συγγραφέας: Nicholas de Lange
Επιμέλεια: Α. Λουδάρου
Σελίδες: 320
ISBN: 978-618-85829-0-3
Εκδότης: Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος, Αθήνα, Μάρτιος 2022
Ο βυζαντινός Ιουδαϊσμός αποτελεί ένα από τα πλέον αδίκως παραγνωρισμένα κεφάλαια στην ιστορία του Ιουδαϊσμού. Τα περισσότερα βιβλία ιστορίας για τους Εβραίους αναφέρονται ελάχιστα στο Βυζάντιο, αντιμετωπίζοντάς το ως περιθωριακό. Στην πραγματικότητα, το Βυζάντιο κατέχει κεντρική θέση στον εβραϊκό κόσμο του Μεσάιωνα και συγκροτεί, κατά τρόπο σημαντικό, κομβικό σημείο που συνδέει περιοχές ευρύτερα γνωστές (Ιράκ, Αίγυπτο, Ιταλία, Γερμανί και άλλες). Ο Ιουδαϊσμόε, με πανάρχαιες ρίχες στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, δοκιμάστηκες αλλά και εμπλουτίστηκε από το συναπάντημά του με τον Χριστιανισμό. Αντίστοιχα, οι περισσότερες ιστορικές μελέτες που αφορούν το Βυζάντιο αγνοούν την εβραϊκή διάσταση και εστιάζουν αποκλειστικά στην Ορθόδοξη Εκκλησία, παραβλέποντας το γεγονός ότι ο Χριστιανισμός προήλεθ από τον Ιουδαϊσμό και εξακολουθούσε να τροφοδοτείτε από αυτόν. Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σα είναι το πρώτο στην ελληνική γλώσσα που επιχειρεί να φωτίσει το παραμελημένο αυτό θέμα και να διερευνήσει τον βυζαντινό Ιουδαϊσμό σε όλες του τις εκφάνσεις.
Tίτλος: Corpus Inscriptionum Judaicarum Graeciae
Σύνταγμα Ιουδαϊκών και Εβραϊκών Επιγραφών από την Ηπειρωτική και Νησιωτική Ελλάδα (τέλη 4ου αι. π.κ.ε./π.Χ. – 15ος αιώνας)
Επιμέλεια: Ζ. Μπαττίνου
Διαστάσεις: 21 x 28,5 εκ.
Σελίδες: 315
ISBN: 978-960-88853-9-4
Εκδότης: Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος, Αθήνα 2018
Το παρόν επιγραφικό σύνταγμα εντάσσεται στο πλαίσιο των ερευνητικών προγραμμάτων του ΕΜΕ, τα οποία εστιάζουν στην καταγραφή, μελέτη και δημοσίευση των άυλων και υλικών τεκμηρίων του αρχαιολογικού και ιστορικού παρελθόντος των Ελλήνων Εβραίων. Η έντυπη έκδοση στοχεύει στη συγκέντρωση του συνόλου των επιγραφικών τεκμηρίων εβραϊκού ενδιαφέροντος ή περιεχόμενου, που απαντούν στον ελληνικό γεωγραφικό χώρο.
Η γεωγραφική κατανομή και διαίρεση του σώματος των ιουδαϊκών και εβραϊκών επιγραφών ακολούθησε κατά κύριο λόγο τον τόπο φύλαξης των επιγραφών, με στόχο την διευκόλυνση των ερευνητών και μελετητών. Κάθε επιγραφή συνοδεύεται, εκτός από τη φωτογραφική αποτύπωσή της, και από το αντίστοιχο λήμμα της, το οποίο διαρθρώνεται σε επιμέρους πεδία καταγραφής.
Η έκδοση απευθύνεται τόσο στο γενικό ενδιαφερόμενο κοινό, εξυπηρετώντας την ιστορική καταγραφή και τεκμηρίωση της μακραίωνης παρουσίας, αλλά και της διασποράς των εγκαταστάσεων των Εβραίων στον ελλαδικό χώρο, όσο και στο ειδικό κοινό αρχαιολόγων, ιστορικών, εκπαιδευτικών, επιστημόνων και μελετητών.
Τίτλος: Αντιμέτωπη με το Ολοκαύτωμα
Συγγραφέας: Λίζα Πίνχας
ISBN: 978-960-88853-7-0
Εκδότης: Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος, 2014
Ήταν 27 ετών, παντρεμένη και διηύθυνε ένα κατάστημα με γούνες στη Θεσσαλονίκη, όταν εκτοπίστηκε στο Άουσβιτς, τον Απρίλιο του 1943. Η Λίζα Πίνχας (1916-1980) έχασε πάνω από 100 συγγενείς στο Ολοκαύτωμα. Η ολόψυχη δέσμευσή της να σώσει τη νεότερη αδελφή της Μαρί και να δράσει ως αυτόπτης μάρτυρας της Γενοκτονίας –αν κατάφερνε να επιβιώσει από την κόλαση– έδωσαν στη Λίζα τη δύναμη να επιζήσει. Άουσβιτς, Ρέχλιν, Ράβενσμπουρκ, πορείες θανάτου, Μάλχωβ, απελευθέρωση το 1945 και ύστερα από όλα αυτά επιστροφή σε μία πόλη που δεν θρηνούσε τον αφανισμό της κοινότητας των Εβραίων. Στη μεταπολεμική Θεσσαλονίκη, η Λίζα ζει με τις τραυματικές εμπειρίες των στρατοπέδων, με θυμό, ενοχές και απόγνωση, συναισθήματα που επεξεργάζεται με αξιοπρέπεια και σοφία, καθώς αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο σε θέματα αποζημιώσεων, μνήμης και εκπαίδευσης. Για να γνωρίζεις πρέπει να θυμάσαι, ήταν ένα από τα πιστεύω της Λίζας. Τριάντα χρόνια έγραφε και ξανάγραφε τις αναμνήσεις της –μία συγκλονιστική μαρτυρία της κόλασης των στρατοπέδων συγκέντρωσης, όπου η ανθρωπιά είχε σχεδόν χαθεί. Η Λίζα αφηγείται ευσυνείδητα, με μεθοδικότητα και θάρρος, την αργή εξόντωση των κρατουμένων μέσω της σκληρής εργασίας, τα ιατρικά πειράματα, τις πράξεις σαδισμού, τη σεξουαλική κακοποίηση, την αρρώστια και την πείνα, όσο τα πτώματα των δηλητηριασμένων από τα αέρια θυμάτων καιγόντουσαν στα κρεματόρια. Η αφήγησή της έχει μία σπάνια ποιότητα ηθικής ειλικρίνειας. Eκατομμύρια κρατούμενοι πάλεψαν να διατηρήσουν την ανθρωπιά τους, ενώ έκαναν επώδυνους συμβιβασμούς για να μείνουν ζωντανοί άλλη μια μέρα. Η τοποθέτησή της στο Κομάντο Κάναντα, μια αποθήκη όπου ξεδιαλέγονταν και ταξινομούνταν τα υπάρχοντα των Εβραίων που είχαν πεθάνει στους θαλάμους αερίων για να αποσταλούν στη Γερμανία, ήταν κατά κάποιο τρόπο ευλογία. Διακινδυνεύοντας τη ζωή της, η Λίζα έκλεβε και αντάλλασσε πολύτιμα αντικείμενα με τρόφιμα και φάρμακα. Μετά τον θάνατο της Λίζας, η ανιψιά της, Νανά-Μαζαλτώβ Μωυσή, κατέθεσε το αδημοσίευτο χειρόγραφο στο αρχείο του Μουσείου. Η μαρτυρία της Λίζας εκδίδεται σε τρεις γλώσσες. Σε μία εποχή αυξανόμενου αντισημιτισμού και ρατσισμού, η δραματική εξιστόρηση των φρικαλεοτήτων που διαπράττονταν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, καθώς επίσης και η μεταπολεμική ιστορία της Λίζας Πίνχας αποτελούν απαραίτητη και επίκαιρη συμβολή, στο να κατανοήσουμε την θυματοποίηση και τη μεταπολεμική πραγματικότητα, όπως τη βίωσαν οι Εβραίοι -άνδρες και γυναίκες. Καθώς οι ελάχιστοι εναπομείναντες αυτόπτες μάρτυρες εκλείπουν, και ταυτόχρονα, το βαθιά ανησυχητικό μίσος εναντίον των Εβραίων θεριεύει, τα λόγια της Λίζας: «ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΤΕ… ΜΗΝ ΑΝΟΙΓΕΤΕ ΔΡΟΜΟ ΣΤΗ ΛΗΘΗ» αποκτούν νέο νόημα και σπουδαιότητα.
Τίτλος: Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος Οδηγός
Διαστάσεις: 20×26,5 εκ.
Σελίδες: 288
Εικόνες: 354
Διατίθεται στην ελληνική ή στην αγγλική γλώσσα.
Διατίθεται με μαλακό ή σκληρό εξώφυλλο.
ISBN ελληνικής έκδοσης: 978-960-88853-5-6
ISBN αγγλικής έκδοσης: 978-960-88853-6-3
Εκδότης: Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος, Αθήνα, 2013
Μέσα από την παρουσίαση 200 και πλέον εκθεμάτων, διανθισμένων με εικόνες, εξειδικευμένες επιστημονικές μονογραφίες και σχόλια, ο Οδηγός του Εβραϊκού Μουσείου της Ελλάδος μας εισάγει στον πλούτο και την ποικιλία των συλλογών του, προσφέροντας μία διαχρονική και αντιπροσωπευτική εικόνα της ιστορίας και της τέχνης των Ελλήνων Εβραίων.
Με άξονα τα ίδια τα εκθέματα, που τεκμηριώνονται από τους επιστήμονες του Μουσείου και αναλύονται από διεθνώς αναγνωρισμένους συνεργάτες, ιχνηλατούνται τα 2.300 χρόνια της εβραϊκής παρουσίας στην Ελλάδα και αποκαλύπτεται -για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση- ένας κόσμος που, παρά το χάσμα που άφησε πίσω του το Ολοκαύτωμα, επιμένει να συντηρεί τις ψηφίδες του στο μωσαϊκό του Ελληνικού Πολιτισμού.
Τίτλος: Η ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι
Ι. Τα χρόνια των διώξεων 1933-1939. ΙΙ. Τα χρόνια της εξόντωσης 1939-1945
Συγγραφέας: Saul Friedländer
Μετάφραση: Ήλια Ιατρού
ISBN: 978-960-435-348-4
Εκδότης: Πόλις, 2013
“Η μεγαλόπνοη δίτομη σύνθεση του Saul Friedlander, “Η ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι” (που πρωτοεκδόθηκε το 1997 και το 2007) αποτελεί το νέο ορόσημο για την ιστοριογραφία του Ολοκαυτώματος.
Πίσω από τις μεθοδολογικές αρχές και τις αφηγηματικές επιλογές του Friedlander βρίσκεται ο διανοούμενος που αναμετρήθηκε με την εμπειρία του παιδιού που επέζησε της Shoah και ο ιστορικός που στη διάρκεια της καριέρας του συμμετείχε ενεργά στις συζητήσεις και τις διαμάχες που σφράγισαν την ιστοριογραφία του Ολοκαυτώματος.
Ο Friedlander, θεωρεί ότι η ναζιστική ιδεολογία υπαγόρευσε τη γερμανική πολιτική καθιστώντας την εξόντωση των εβραίων αναπόσπαστο κομμάτι της και πρωταρχικό της στόχο. Δίνει έμφαση στη φυλετική, αντισημιτική ρητορική του ναζισμού και στο γεγονός ότι ο ίδιος ο Χίτλερ ενεχόταν στη λήψη όλων των σημαντικών αποφάσεων. Η αντισημιτική εμμονή, υποστηρίζει, βρισκόταν στην καρδιά του ναζιστικού ιδεολογικού σύμπαντος, ως ενοποιητικός κώδικας της φυλετικής κοινότητας και ως μέσο διαρκούς κινητοποίησης του καθεστώτος.
Ο Friedlander μέσα από την αναμέτρηση με την ατομική και συλλογική τραυματική εμπειρία, τη μακρόχρονη έρευνα και τον θεωρητικό στοχασμό επιτυγχάνει ένα αισθητικό και επιστημολογικό επίτευγμα. Μια ιστορία που ολοκληρώνεται ενσωματώνοντας την οπτική των θυμάτων, μια ιστορία που με όλες και παρ’ όλες τις εξηγήσεις και απαντήσεις της δεν εξημερώνει το παρελθόν σε μια αρεστή ερμηνεία αλλά αφήνει στον αναγνώστη μια στοχαστική απορία”.
(από το επίμετρο της Ρίκας Μπενβενίστε)
Πηγή: www.biblionet.gr
Τίτλος: Καλή αντάμωση φιλιά εις τα παιδιά
Τα παιδιά που έχασαν το τρένο για το Άουσβιτς
Συγγραφέας: Μάριος Σούσης
ISBN: 978-618-80464-0-5
Εκδότης: Turangalila books, 2013
Σ’ αυτό το βιβλίο περιγράφεται η ζωή όπως ήταν πριν από τον πόλεμο με τα τραγούδια και τις χαρές.
Η καλή ευτυχισμένη προπολεμική εποχή.
Οι συνέπειες του πολέμου πάνω στη ζωή.
Με τις απάτες, τις προδοσίες, τη φτώχεια.
Τους θανάτους χιλιάδων Ελλήνων από την έλλειψη τροφίμων.
Τις κλοπές των περιουσιών όλων των Ελλήνων από τους βάρβαρους κατακτητές.
Τις εκτελέσεις στο Χαϊδάρι.
Τη μεταφορά των Εβραίων στα τρένα του θανάτου στην Πολωνία.
Τη συμπαράσταση του ΕΕΣ και την καταγραφή των επιβατών των τρένων.
Τη διαλογή των Εβραίων στα στρατόπεδα.
Την άμεσο θανάτωση στους θαλάμους αερίων.
Τη δερματοστιξία σαν βουβάλια όσων επελέγησαν να ζήσουν.
Τον εξαναγκασμό σε απάνθρωπες εργασίες με τη μέθοδο της αλλοτρίωσης των συνειδήσεων.
Την εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στο Άουσβιτς.
Την εκκένωση των στρατοπέδων του Άουσβιτς όταν τα ρωσικά στρατεύματα πλησίαζαν για την απελευθέρωση.
Την πορεία του θανάτου.
Τις απάνθρωπες συνθήκες στο στρατόπεδο του Μαουτχάουζεν.
Το θάνατο του πατέρα.
Την απελευθέρωση της πατρίδας μας.
Τους δεύτερους κατακτητές.
Την επάνοδο της ζωής στους κανονικούς ρυθμούς.
Την πορεία ειρήνης.
Και τέλος τη δημιουργία μιας θαυμάσιας οικογένειας.
Πηγή: www.biblionet.gr
Τίτλος: Νεοναζιστικός, παγανισμός και ορθόδοξη Εκκλησία – Παρεμβάσεις και τεκμήρια
Συλλογικό έργο
Επιμέλεια: Σταύρος Ζουμπουλάκης
Εισήγηση: Μητροπολίτου Αλεξανδρουπόλεως κ. Ανθίμου, Παύλος Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης, Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος Σαββάτος, Σταύρος Γιαγκάζογλου, Σταύρος Ζουμπουλάκης, Βασίλειος Θερμός, Γιώργος Καλαντζής
ISBN: 978-960-8053-41-0
Εκδότης: Άρτος Ζωής, 2013
Παγανισμός, ως θεολογική έννοια, είναι η διάκριση των ανθρώπων σε δικούς μας και ξένους, σε ανώτερους και κατώτερους, σε εχθρούς και φίλους, παγανισμός είναι η λατρεία της γης, η φωνή του αίματος και της φυλής, η έξαρση της φυσικής ρώμης. Στον παγανισμό η βιβλική παράδοση αντιτάσσει την καθολικότητα του ανθρώπινου προσώπου στην απόλυτη γυμνότητά του, το ανθρώπινο πρόσωπο χωρίς κανέναν προσδιορισμό, εθνικό, φυλετικό, θρησκευτικό ή άλλον. Η πιο ακραία έκφραση της παγανιστικής θεοποίησης της φυλής και του αίματος στην ιστορία υπήρξε ο ναζισμός του 20ου αιώνα, τον οποίο στήριξαν αλίμονο, και εκατομμύρια χριστιανοί.
Το αποτρόπαιο πρόσωπο του ναζιστικού παγανισμού αναβιώνει σήμερα στον τόπο μας με τη Χρυσή Αυγή, που διακρίνει ξανά τον κόσμο, όπως οι πρόγονοί της Γερμανοί ναζί, σε ανθρώπους και υπανθρώπους, και απειλεί την κοινωνία και τη δημοκρατία μας. Ενάντια σε αυτήν την πραγματική απειλή, η διοικούσα Εκκλησία της Ελλάδος όχι μόνο δεν κινητοποιείται αλλά τηρεί, κατά πλειονότητα, μια στάση σιωπής ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, ρητής δημόσιας υποστήριξης!
Το παρόν βιβλίο -το οποίο θα ήταν εντελώς περιττό, αν η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος είχε πάρει θέση εναντίον της φονικής οργάνωσης- χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος δημοσιεύονται οι εισηγήσεις από την ομότιτλη εκδήλωση που διοργάνωσε ο Άρτος Ζωής, στις 26 Νοεμβρίου 2012 στην Αθήνα, και στις οποίες έχουν προστεθεί δύο ακόμη κείμενα μητροπολιτών. Το δεύτερο μέρος αποτελεί ένα μικρό απάνθισμα κειμένων της ίδιας της Χρυσής Αυγής, δημοσιευμένων στα έντυπά της, που δείχνουν χωρίς περιφράσεις το βαθύ μίσος κατά του χριστιανισμού.
Οι χριστιανοί πολίτες της Ελλάδος δεν έχουν σήμερα καμιά απολύτως δικαιολογία να μην πρωτοστατούν στον αγώνα εναντίον της Χρυσής Αυγής.
Πηγή: www.biblionet.gr
Τίτλος: Το δέντρο βλέπει
Συγγραφέας: Ιρέν Κοέν Ζανκά
Μετάφραση: Μαρίζα Ντεκάστρο
Εικονογράφηση: Maurizio Quarello
ISBN: 978-618-5005-07-8
Εκδότης: Εκδόσεις Κόκκινο, Καλαμάτα 2012 – www.ekdoseis-kokkino.gr
Μια καστανιά διηγείται την ιστορία της Άννας Φρανκ.
150 χρόνια δεν είναι πολλά στη ζωή μιας καστανιάς. Φαγωμένο από τα παράσιτα, το δέντρο θυμάται την πολύ σύντομη ζωή εκείνου του κοριτσιού που έζησε στην παρανομία για δυο χρόνια κρυμμένο στο σπίτι με τον αριθμό 263, στο Κανάλι του Αυτοκράτορα.
Το κορίτσι παρατηρούσε το δέντρο από τον φεγγίτη και κατέγραφε στο ημερολόγιό του τις αλλαγές που άφηναν πάνω του οι εποχές, σημάδι ότι ο χρόνος κυλούσε και ότι εκεί έξω η ζωή συνέχιζε την πορεία της…
Την έλεγαν Άννα Φρανκ, έζησε στο Άμστερνταμ, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τώρα, η καστανιά θα πει την ιστορία της Άννας.
Πηγή: www.biblionet.gr
Τίτλος: The Penguin Dictionary of Judaism (στα αγγλικά)
Συγγραφέας: Nicholas de Lange
ISBN: 9780141917108
Εκδότης: Penguin Books – www.penguin.co.uk
The Penguin Dictionary of Judaism is a remarkable feat of Reference scholarship by renowned Cambridge professor and translator, Nicholas de Lange. With an approachable A-Z format the book covers everything from Jewish traditions and biographical entries on key historical figures to theology, religious law and practice, and the history of Jewish thought. Each entry is presented with clarity, precision and authority. With extensive cross-referencing and invaluable additional material such as a chronology of Judaism and the Jewish calendar, this is an essential companion for students of Jewish studies, Hebrew, Religion and Theology plus anyone with a general interest in this rich religion.
Πηγή: http://www.penguin.co.uk
Τίτλος: Η Ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης. Κείμενα για τη γενοκτονία των Εβραίων
Συγγραφέας: Οντέτ Βαρών – Βασάρ
ISBN: 978-960-05-1548-0
Εκδότης: Εστία (http://www.hestia.gr/catalogue.pdf, www.hestia.gr)
Απέναντι στο τραυματικό γεγονός της γενοκτονίας των Εβραίων, που σχεδιάστηκε από τους ναζί και εκτελέστηκε από τους ίδιους και τους συνεργάτες τους στο μέσον του 20ού αιώνα και στην καρδιά της πολιτισμένης Ευρώπης, σημαδεύοντας για πάντα την ευρωπαϊκή ιστορία, ιστορικοί, κοινωνιολόγοι, πολιτικοί επιστήμονες και ψυχαναλυτές τοποθετούνται και επιχειρούν να προσεγγίσουν και να ερμηνεύσουν με διαφορετικούς τρόπους αυτό που για πολλές δεκαετίες ήταν το «ανείπωτο». Η μνήμη του γεγονότος αυτού όσο άργησε να αναδυθεί, τόσο πυροδοτεί όλο και εντονότερη συζήτηση, ποικίλες προσεγγίσεις και διαμάχες.
Τα κείμενα του συγκεντρωτικού αυτού τόμου (γραμμένα κατά τη διάρκεια μιας εικοσαετίας) αποτυπώνουν την πορεία της έρευνας και του κριτικού στοχασμού της συγγραφέως, η οποία προσεγγίζει το ζήτημα της γενοκτονίας των Εβραίων από διάφορες σκοπιές. Το νήμα όμως που συνδέει τα κείμενα μεταξύ τους, το ερώτημα που βασανιστικά επανέρχεται, αφορά την καθυστέρηση της ανάδυσης αυτής της μνήμης και τα αίτια της λήθης και της σιωπής.
Επτά κείμενα πραγματεύονται την εξόντωση των Ελλήνων Εβραίων, προτείνοντας ένα ερμηνευτικό σχεδίασμα τόσο της εκτόπισης όσο και της σιωπής που επακολούθησε. Ιδιαίτερο βάρος έχει σ’ αυτά η Θεσσαλονίκη, όπου ζούσε και από όπου εκτοπίστηκε η πολυπληθέστερη εβραϊκή κοινότητα της Ελλάδας. Η αποτύπωση του γεγονότος στις μαρτυρίες, την ιστοριογραφία και τη λογοτεχνία μελετάται ξεχωριστά. Η διαλεκτική μνήμης και λήθης, σιωπής και γραφής, εξετάζονται τόσο στον λόγο των μαρτύρων, όσο και σε μείζονα κείμενα της στρατοπεδικής λογοτεχνίας, όπως αυτά των Πρίμο Λέβι, για την εβραϊκή μνήμη, και του Χόρχε Σεμπρούν, για τη μνήμη των πολιτικών κρατουμένων.
Τη βαριά σιωπή των πρώτων δεκαετιών, διαδέχθηκε η έκρηξη λόγου των μαρτύρων, αργότερα οι επιστημονικές προσεγγίσεις και τέλος, τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η θεσμοποίηση αυτής της μνήμης. Tα πιο πρόσφατα κείμενα αναφέρονται σε μνημονικούς τόπους, μουσεία, μνημεία και επετείους.
Τίτλος: Ελληνίδες σε ναζιστικά στρατόπεδα
Μνήμες μιας μαρτυρικής πορείας: Μια άγνωστη σελίδα της γυναίκας στον αντιφασιστικό αγώνα
Συγγραφέας: Μαρία Τσισκάκη – Γαλιατσάτου
ISBN: 960-369-055-1
Εκδότης: Φιλίστωρ, 2001
“Μας πήραν οι Γερμανοί (61 γυναίκες από το Χαϊδάρι και 850 άντρες) στις 25 Μάη 1944. Μας έβαλαν σε φορτηγά βαγόνια με αμπαρωμένες πόρτες. Έξω από τη Θεσσαλονίκη πήραμε 250 κρατούμενους από το Στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Βαϊμάρη. Χώρισαν τα δυο γυναικεία βαγόνια από το συρμό. Αυτό το εφιαλτικό ταξίδι κράτησε 14 μέρες, και φθάσαμε βορειοανατολικά του Βερολίνου στο στρατόπεδο-κάτεργο Ράβενσμπρουκ. Εκεί μας πήραν ρούχα, παπούτσια, βέρες και μας έντυσαν με το ριγέ ρούχο του κατάδικου, με νούμερο στο μανίκι. Κι από κει και πέρα για τους Γερμανούς είμαστε ένα νούμερο…”
(από τον πρόλογο της Ευγενίας Λαμπρινού)
Πηγή: www.biblionet.gr
