
Νέα Περιοδική Έκθεση του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος
Επιμέλεια Ελένη Μπεζέ, ιστορικός Ph.D
Τίτλος έκθεσης: «Σαν κυνηγημένα πουλιά»: Έλληνες Εβραίοι μετά τον Πόλεμο, 4 Ιουνίου-31 Δεκεμβρίου 2025

Ακολουθώντας διεθνείς τάσεις στις μουσειακές πρακτικές η νέα έκθεση του ΕΜΕ εστιάζει στους Έλληνες Εβραίους κατά την περίοδο που ακολούθησε τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Αξίζει να σημειωθεί πως στην Ελλάδα είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται έκθεση με ανάλογο περιεχόμενο, η οποία θα φωτίσει την πρόσφατη ελληνο-εβραϊκή ιστορία και, ευρύτερα, την ιστορία της ελληνικής μεταπολεμικής κοινωνίας. Η έκθεση καλύπτει τα πρώτα χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο ως τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Η περίοδος αυτή περιλαμβάνει την ανασυγκρότηση των ελληνο-εβραϊκών κοινοτήτων, καθώς επίσης τον σκληρό εμφύλιο πόλεμο (1946-1949) και τα μετεμεμφυλιακά χρόνια, αλλά και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας (1974). Η περίοδος αυτή περιλαμβάνει επίσης την ίδρυση του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος (1977), που αποτελεί ορόσημο για την ανάδυση της ελληνο-εβραϊκής μνήμης στον δημόσιο χώρο. Οι παρακάτω επιμέρους θεματικές αποτελούν τον πυρήνα της έκθεσης. Θα παρουσιαστούν κάνοντας χρήση άγνωστου φωτογραφικού, κινηματογραφικού, εικαστικού και αρχειακού υλικού, καθώς και αντικειμένων.
Ενδεικτικά, παρουσιάζονται: Οι προσπάθειες ανασυγκρότησης των ελληνο-εβραϊκών κοινοτήτων και η βοήθεια από διεθνείς φορείς. Οι εμπειρίες των επιζώντων των στρατοπέδων και των Εβραίων αντιστασιακών στη διάρκεια του Εμφυλίου και στα μετεμφυλιακά χρόνια. Τα διλήμματα με τα οποία ήρθαν αντιμέτωποι οι επιζώντες, όπως λ.χ. ζωή στη Διασπορά ή μετανάστευση πρωτίστως στο Ισραήλ. Νέες μορφές εγκλεισμού, όπως σε στρατόπεδα στην Κύπρο και την υπό βρετανική εντολή Παλαιστίνη. Οι προσπάθειες αναδιοργάνωσης της ζωής και, ιδίως, η επιχειρηματική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε.
Η έκθεση περιλαμβάνει: Πλούσιο φωτογραφικό υλικό, έγγραφα, πρώτες εκδόσεις, θρησκευτικά αντικείμενα, δημοσιεύματα στον Τύπο, βιντεοσκοπημένες συνεντεύξεις επιζώντων, κινηματογραφικά επίκαιρα της εποχής, κ.ά. Η έκθεση απευθύνεται στο γενικό ελληνικό και διεθνές εβραϊκό και μη εβραϊκό κοινό, μαθητές, φοιτητές. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία, εκτός από το να διαβάσει σύντομα κείμενα, να δει αποσπάσματα από συνεντεύξεις επιζώντων και βίντεο από την καθημερινή ζωή τους μετά τον πόλεμο, καθώς και να δει επίκαιρα της μεταπολεμικής εποχής που αποτυπώνουν τη μετανάστευση και τον εγκλεισμό σε στρατόπεδα προσφύγων των Ελλήνων Εβραίων.
Η μεταπολεμική ιστορία των Ελλήνων Εβραίων απασχολεί πρώτη φορά τον δημόσιο λόγο και ιστορία. Επομένως, η πρωτοβουλία του ΕΜΕ εμπλουτίζει σημαντικά τον δημόσιο διάλογο. Προσφέρει επίσης ένα αίσθημα ελπίδας και συνέχειας μετά την καταστροφή του Ολοκαυτώματος. Συνολικά το εγχείρημα στοχεύει να προσφέρει στο ευρύ κοινό μια ματιά στον πολυδιάστατο χαρακτήρα του ελληνικού εβραϊσμού, και συνεπώς να αποτελέσει μια απάντηση σε στερεοτυπικές προσλήψεις του.